Eski HDP Milletvekili, tahlil sürecinin kıymetli aktörlerinden Sırrı Süreyya Önder, altılı masaya ait değerlendirmelerde bulundu, HDP ile yan yana durmaktan çekinilmesini eleştirdi. Başkan, “Neyimiz var bizim? Bu ülkenin en gururlu insanlarıyız. Bizim yanımızda durmayacak ne var?” diye sordu.
Altılı masanın akıbetine ait de, “Kendi içlerinden sabote edileceklerini düşünüyorum” görüşünü paylaşan Başkan, CHP önderi Kemal Kılıçdaroğlu’nun “helalleşme” daveti ve verdiği politik iletiler için de, “yüksek ve değerli bir yerde” dedi.
Önder kelamlarına, “Fakat ‘bu kâfi mi’nin karşılığı kocaman bir ‘hayır.’ Malum, cehenneme giden yol yeterli niyet taşlarıyla bezelidir. Onun için öncelikle bizim oyumuzla mahallî iktidara gelmiş olan yöneticiler, partiler, yapılar işe bu bağıra taş basma sıkıntısından başlamakla mükellefler” sözlerini kullandı.
Sırrı Süreyya Başkan, Ayşegül Doğan’ın Yıldırım Türker ve Hâle Şerif’le birlikte hazırladığı “İtirazım Var” isimli programda Tahlil Süreci’nde yaşananlardan Altılı Masa’ya, Kılıçdaroğlu’ndan Erdoğan’ın Dolmabahçe Mutabakatı’ndaki haline kadar farklı bahislere değindi.
Çözüm süreci: Aktörlerin tümü can telef ettiler
Çözüm Süreci’nde yaşananlara değinen Sırrı Süreyya Başkan, hala tartışılan hendeklerin kazılmasıyla ilgili şunları kaydetti:
“Bu ‘hendek’ problemlerinin yaklaşımında sivil siyasetin gereğince inisiyatif alamadığı kocaman bir palavradır mesela. Siyaset can telef etti. Aktörlerin tümü can telef ettiler. Ancak önüne geçemedik. Hasebiyle benim, bir özeleştiriden bahsettiğimizde, savaştan kendini besleyen, savaşla varılabilen, bunun dışında bir logaritmaya ne aklı eren ne bunun oluşturucusu olmaya gücü, kapasitesi yetmeyen insanların ağzında iki, üç tane sakız var. Bunları kastediyorum. Lakin benim nazarımda bu yaratıcı yol ve usulleri bulamamak, bunun için daha fazla gayret gösterememiş olmak, kendi adıma, mahkûm edilmesi gereken bir şey olarak görüyorum.”
Dolmabahçe mutabakatı: Ülke tarihinin barış konusunda birinci ve tek zabıt altına alınma biçimiydi
Çözüm Süreci’nin en can alıcı noktalarından biri olan Dolmabahçe Mutabakatı hakkında da konuşan Başkan, Dolmabahçe’de yaşananları şöyle aktardı:
“Önce Dolmabahçe Mutabakatı neydi? Onu konuşmak lazım. Dolmabahçe Mutabakatı bu ülkenin tarihinde, birinci ve tek bu barış konusunda bir ortak yaklaşımın imza ve zabıt altına alınma biçimiydi.
Tam da işte çatışan tarafları, yani devletle PKK ortasında süren bu sorunun demokratik bir tabanda çözülmesine dair bir yol haritasıydı. Ve baktığımız vakit, bugün muhalefetin gadrettiği üzere Dolmabahçe Mutabakatı’nı bir metin olarak okuduğunuzda tüm taleplerin demokratikleşme eksenli olduğu görülecektir. Yani, toprak talebi yoktur, özerklik talebi yoktur, aklınıza gelebilecek, bu türlü bir süreçte şerh edilmesi gereken şeylerin hiçbirisi yoktur. Bütün problem demokratikleşme yerine oturtulmuştur. Niçin? Demokrasi ve çatışmasızlık bir ortaya gelince, demokratik bir yer ve çatışmasızlık, ondan sonra bu sıkıntının öbür boyutlarını tartışmak, geliştirmek, yol almak daha kolay bir noktaya gelecektir. Münasebetiyle, tarihte birinci kez Türkiye Cumhuriyeti devleti bir mevzuda, o güne kadar çatıştığı bir kısımla oturup bir deklarasyonu lisana getirdi.
Bu fotoğraf statükoyu çok rahatsız etti. Yani, Türkiye’nin yaklaşık işte 100 yıllık deneyiminde, daha da geriye götürmek mümkün, pek alışıldık bir şey değildi. Ve hızla kriminalize edilmeye başlandı, bir. İki, flaş-forward dediğimiz düzenek çalışmaya başladı. Yani ‘Siz bugün bunu yaparsanız yarın şunu da isterler, yarın bunu da isterler.’ Haldeki durumu tartışmaktan çok, muhayyel tehlikeler ve tehditlere odaklanan, bu türlü atak formunda bir itibarsızlaştırma, bu yaklaşımı mahkum etme anlayışı, pratiği gelişti. Buna karşı bu mutabakatın iki tarafı vardı. Birisi iktidar. İktidar bizim savunduğumuz cüretle, kararlılıkla bu mutabakata sahip çıkmadı. Daha birkaç saat geçmeden, tevil yoluna gitmeye başladı.”
“Erdoğan başlangıçta rahatsızlık söz etmedi, ‘Biraz daha fazlasını bekliyorduk’ dedi”
Sırrı Süreyya Lider, Erdoğan’ın tutumuna ait ise şu görüşlerini söz etti:
“Başlangıçta rahatsızlık tabir etmedi, hatta, ‘Biz biraz daha fazlasını bekliyorduk’ dedi. Zira Öcalan’dan silahsızlanma kongresi için tarih vermesini bekliyorlardı. Öcalan da bunu, o güne kadarki tecrübelerinden yola çıkarak, ‘bundan sonrası üçüncü bir gözün nezaretinde yürüsün ve o üçüncü göz dediğimiz beşerler birinci geldiklerinde ben bunu, bu tarihi deklare edeceğim’ yaklaşımı gösterdim. ‘Daha fazla bekliyorduk’ dediği oydu. Daha sonra bu salvolar başlayınca, ‘ben o resmi de yanlışsız bulmuyorum, ne üçüncü gözü’ falan noktasına geldi. Başlangıçta birinci demeci, ‘biz biraz daha fazlasını bekliyorduk’ formunda, olumlayan bir yerden.
“Erdoğan metinden haberdardı”
(Metinden kendisi de haberdardı o denli değil mi, yani o mutabakat metninden?) Elbette ki. Yani bu işler önemli işlerdir, oturup benim, senin ötekinin yazacağı bir şey değildir. Bu, yaklaşık bir buçuk aylık bir tartışma ve çalışmanın eseridir o metin.”
Muhalefet eleştirisi: Bundan daha büyük bir aymazlık olamaz, herkes tatlı su kurnazı!
Muhalefete yönelik de tenkitlerde bulunan Lider, lokal seçimlerde HDP’nin hali üzerinden şu iletileri verdi:
“Bu HDP’nin bağrına taş basması sonucu lokal iktidarı kazanan hiç ancak hiçbir yönetici, seçimden sonra ‘Yav niçin bağrınıza taş bastınız verdiniz sağ olun lakin bağrınıza niçin taş bastınız biz size ne yaptık ki’ sorusunu sormadı. Bundan daha büyük bir aymazlık olamaz. Herkes tatlı su kurnazı. Aldık tamam işimiz bitti. İcap ederse yeniden bu türlü alicengiz seçeneksiz bırakma numaralarıyla bir daha alırız zannediyor. Halbuki bana benim doğal tabanım olmayan bir kitle bana bağrımıza taş basıp sana oy vereceğiz dese günlerce uykuyu yitirirdim ben. Niçin bu türlü hissettiler. Ve bir dahakinde bağırlarına taş basmamaları için yapabileceğim şeylerin imkân tabanını arardım. Bunların imkân tabanı evvel bu soruyu sormak. Bunu söyleyene hiç kimse gidip sordu mu kamusal alanda ya da özel alanda ya Selahattin Beyefendi sağ olasın, var olasın fakat niçin bağrınıza taş, seçmeninizin bağrına taş basmasını istediniz. Zannediyorlar ki işte haksız tutukludurlar, siyasi tutukludurlar, demekle bu iş bitecek. Bu iş onunla bitmez. Yapısal tarihi sosyokültürel siyasal birçok art plan şeyi var.
“Ne yerde taş kaldı ne bağrınızda yer kaldı”
Arkadaşlar yeni bir sürece giriyoruz, geçen sefer bağrınıza taş basmıştınız. Ne yerde taş kaldı ne bağrınızda yer kaldı, bağrınız Karacaahmet mezarlığını geçti taş dike dike. Ne yapabiliriz? Bu soruyu sordukları vakit o imkân tabanı ortaya çıkar. Yani falanca adayda ortaklaşalım sıkıntısının yeteceğini düşünmüyorum. Bu denli süreç geçirmiş birisi olarak. Kim ki buna dayanarak bir hesap yapar seçimin sonraki günü şapkasını koyacağı bir masa arasın şimdiden.”
Altılı masaya: Geçti Bor’un pazarı, eşeği sürecek Niğde’yi bile bulamazlar!
Muhalefetin oluşturduğu Altılı Masa’yla ilgili değerlendirmelerde bulunan Sırrı Süreyya Lider, partilerin HDP’yle yan yana gözükmekten çekinmesini eleştirdi:
“(HDP’yle de açık diyalog kurmak durumundadır diyorsunuz?) Evet, neyimiz var bizim? Bu ülkenin en gururlu insanlarıyız. Ne, bizim yanımızda durmayacak ne var? Demokrasi uğraşı, demokrasi uğraşı diyorsun. Partisinin 3’te ikisini cezaevine vermiş bir sürü insanını toprağın altına vermiş bir yapı. Sen ne yapmışsın? Bir bardak çayından vazgeçen üç tane adam söyle, üç tane bayan söyle. Cezaevindeki mevcudunuzu söyle diye sorarlar adama. Sen oradan kalkacaksın bana demokrasi donu biçeceksin o denli mi? Ve sonra da ufak kurnazlıklarla beni sevk ve yönetim edeceğini sanacaksın. Geçti Bor’un pazarı, eşeği sürecek Niğde’yi bile bulamazlar. Önemli olacaklar, dürüst olacaklar, kararlı olacaklar. Cesaretli olacaklar. Olunacaksa ha artık tam vakti. O denli hele durun daha biz kendi aramızdaki işi çözelim. Size de Allah kerim geldiğimizde biz hiç onlar üzere davranır mıyız’a karnı tok bu kitlenin.”
Altılı masa eleştirisi: Kendi içlerinden sabote edileceklerini düşünüyorum
“Altılı masanın akıbetini nasıl görüyorsunuz?” sorusuna cevap veren Başkan, masanın sabote edileceğini söyledi. Masayla ilgili fikirlerini bir kıssayla anlatan Lider, şunları söyledi:
“Siyasi zekâlarına ve yaklaşımlarına bağlı. Ancak muhtemelen kendi içlerinden sabote edileceklerini düşünüyorum. Yani bu şeyde bu görünümde seçimlere kadar taşıyamayacaklarını düşünüyorum ve bunda da temel sorunun kendi bileşen yapılarından kaynaklanacağını düşünüyorum.
“Dövmeden korkup dövme yaptırmaya çalışan insanın kıssasına benziyor”
Şimdi dövmeden korkup dövme yaptırmaya çalışan insanın öyküsüne benziyor. Yani gitmiş adam, heves etmiş ben de bir dövme yaptıracağım demiş. Figürleri göstermişler aslan figürünü beğenmiş. Birinci iğneyi yiyince zıplamış neresini yapıyon demiş kuyruğunu demiş. Boşver kuyruksuz olsun. İkinci iğne neresini yelesini yapıyom, boşver yelesi de olmasın. Tam bu türlü bir akıbet yaşamaya aday üzere gözüküyor. Sen kıymetli sıkıntıları evvel konuşursun, bir mutabakat sağlarsın. Ya da sağlayamayacağın sonlar ortaya çıkar ve bir yaklaşım, yeni bir yaklaşım geliştirebilmenin imkanlarını araştırırsın. E bunlar ne kadar yapısal sorun varsa bunların tümünü erteleyerek, kundağa saçak sorunlarla uğraşıyor.”
“Kılıçdaroğlu’nu bu siyasi tablo içerisinde değerli bir yerde görüyorum”
CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, son periyotta “helalleşme” davetinin akabinde doğu vilayetlerine ziyaretler düzenlemiş, değerli bildiriler vermişti. Kılıçdaroğlu’nun çıkışlarını ve politik iletilerini kıymetlendiren Lider, şöyle konuştu:
“Kemal Bey’i tüm bu siyasi tablo içerisinde çok yüksek ve değerli bir yerde görüyorum. Gayretlerini, efendime söyleyeyim, yaklaşımlarını ziyadesiyle, benim durduğum yerden ziyadesiyle değerli ve soylu bir uğraşın içerisinde. Evvel bunu söylemeliyim. Lakin ‘bu kâfi mi’nin karşılığı kocaman bir ‘hayır.’ Malum, cehenneme giden yolun şeyi âlâ niyet taşlarıyla bezelidir. Onun için öncelikle bizim oyumuzla mahallî iktidara gelmiş olan yöneticiler, partiler, yapılar işe bu bağıra taş basma sorunundan başlamakla mükellefler.”