Adalet Bakanlığı sözcüsü Mesud Setayeshi, “Penahi 2010’da altı yıl mahpus cezasına çarptırılmıştı. Cezasını yatması için Penhani Meskenin cezaevine getirildi,” diye konuştu.
Cafer Penahi, 2010 yılında hükümet aksisi protestolara verdiği dayanağın akabinde gözaltına alınmış, “sistem aksisi propaganda yaptığı” suçlamasıyla altı yıl mahpus cezasına çarptırılmış, sinema çekmekten ve senaryo yazmaktan men edilmiş ve kendisine yurt dışına çıkış yasağı getirilmişti.
Ancak iki ay mahpus yatmasının akabinde kurallı tahliyeyle hür bırakılmıştı.
Cafer Penahi, 11 Temmuz’da bir protestoya katıldıktan sonra tutuklanan direktör arkadaşları Muhammed Resulof ve Mustafa El Ahmed hakkında bilgi almak için Konutun cezaevine gittikten sonra yine gözaltına alınmıştı.
BBC Farsça Servisi’ne konuşan Penahi’nin eşi Tahereh Saeedi, Panahi’nin gözaltına alınmasını hukuksuz bir “kaçırma” olarak değerlendirmişti.
Saeedi “Cafer’in bir vatandaş olarak birtakım hakları var. Yasal süreç var. Birini hapsetmek için evvel kendisine bildirimde bulunmak gerekir. Lakin hapishane dışında protesto gösterisi yapan birini hapsetmek pek çok soruyu gündeme getiriyor. Bu insan kaçırmadır,” diye konuşmuştu.
Penahi, iki meslektaşının hür bırakılması için ortak bir bildiri imzaladıktan bir gün sonra gözaltına alınmıştı.
Resulof ve Mustafa El Ahmed, Mayıs ayında Abadan kentinde 10 katlı bir binanın çökmesi sonucu 40’tan fazla kişinin vefatıyla ilgili toplumsal medya paylaşımları nedeniyle tutuklanmıştı.
İki direktör, güvenlik güçlerini “silahlarını bırakmaya” ve felaketle ilgili protestoları engellememeye çağırmıştı. Protestocular olaydan “beceriksiz yetkilileri” sorumlu tutmuş ve cezalandırılmalarını istemişti.
Devlet haber ajansı İrna’nın haberine nazaran iki direktör “huzursuzluğu kışkırtmak ve toplumun ruhsal güvenliğini bozmakla” suçlandı.
İrna’ya nazaran, reformcu siyasetçi ve eski içişleri bakan yardımcısı Mustafa Taçzade de Tahran’da “ulusal güvenliği ihlal ettiği” kuşkusuyla gözaltına alındı.
SİNEMACILARDAN BİLDİRİ
İranlı 334 sinemacı ve aktivist tarafından imzalanan bildiriyi Penahi, Instagram hesabından paylaşmıştı. Bildiride “Bağımsız sinemacılar ve özgür düşünenlerin maruz kaldığı baskı ve sindirme siyasetlerini kınıyoruz. Ayrıyeten temel ferdî ve toplumsal hakların ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından sistematik olarak ihlal edilmesini de kınıyoruz” tabirlerine yer veriliyor.
62 yaşındaki Penahi memleketler arası sinema şenliklerinde pek çok ödül kazandı. Bunlar ortasında 2015 yılında ‘Taksi’ ile Milletlerarası Berlin Sinema Şenliği’nin en büyük mükafatı olan Altın Ayı, 2018 yılında ‘Üç Hayat’ ile Cannes Sinema Şenliği’nde En Düzgün Senaryo mükafatı de yer alıyor.
2010 yılında, bir evvelki yıl yapılan tartışmalı cumhurbaşkanlığı seçimlerinin akabinde patlak veren hükümet aykırısı kitlesel protestolara dayanak verdiği için tutuklanan Penahi, daha sonra “sisteme karşı propaganda” yapmaktan hatalı bulunarak altı yıl mahpus cezasına çarptırılmış ve 20 yıl boyunca sinema çekmesi ya da yurt dışına seyahat etmesi yasaklanmıştı.
Cannes Sinema Şenliği yaptığı açıklamada “bu tutuklamaları ve İran’da sanatkarlara karşı açıkça devam eden baskı dalgasını şiddetle kınadığını” belirterek üç direktörün derhal özgür bırakılması davetinde bulundu.
Berlin Sinema Şenliği ise Cumartesi günü yaptığı açıklamada, 2020’de ‘Şeytan Yoktur’ sinemasıyla Altın Ayı kazanan Resulof ve El Ahmed’in gözaltına alındığını öğrenmekten “dehşete düştüğünü” kaydetti.