Türkiye’nin İnsansız Deniz Araçları seyahatinin yeni başrol oyuncusu MİR İDA Türkiye’yi bu alanda doruğa taşıdı. Türkiye yakın geçmişte hem silahlı hem de silahsız insansız deniz araçları üretmiş olsa da MİR İDA sahip olduğu imkan ve kabiliyetlerle onlardan ayrılıyor. Yerli ve ulusal İDA’ların ‘Amiral’i olarak görülen MİR İDA’nın teknik özelliklerini ve harp yetenekleriyle ilgili uzmanlar dikkat çeken açıklamalarda bulundu.
FARKLI CİNSTE SİDA’LAR TIPKI SÜRÜDE MİSYON YAPTI
Farklı konseptlerdeki İDA’ları sürü halinde kullanabilmek dünyada çok az sayıda ülkenin yapabildiği bir kabiliyet. Aslında Savunma Sanayii Başkanlığı’nın bu proje üzerine sıkça eğilmesinin sebeplerinden biri de bu… SSB projesi olarak yürütülen ‘Sürü İDA’ yaklaşımı Türkiye’yi bu alanda şampiyonlar ligine taşımakla kalmıyor, birebir vakitte o ligin en üst sırasına oynayacak bir ayrıcalığı da beraberinde getiriyor.
ASELSAN İnsansız Kara ve Deniz Araçları Program Müdürü Çiğdem Şen Özer, Türkiye’nin MİR İDA öncesinde halihazırda tıpkı tipte İDA platformlarını sürü halinde kullanabildiği bilgisiyle başlıyor.
Aynı tipte olan ALBATROS İDA’larla yakın geçmişte dörtlü bir vazife icra ettiklerini anımsatan Özer, kelam konusu platformların 7 metre boya sahip olduğunu hatırlatıyor. Bu kümeye 15 metre uzunluğu ve çok daha gelişmiş özellikleriyle MİR İDA’yı da dahil ettiklerini anlatan Özer, “Böylece ülkemizde birinci kere, farklı misyon yapılarındaki insansız deniz araçlarını birebir faaliyette kullanabildik. Bu çok kıymetli bir kırılma noktası” ifadesinde bulundu.
OTONOMİ DÜZEYLERİ ÇOK YÜKSEK
ASELSAN’ın bu alandaki yetkinliğinin altını çizen Özer’in üzerinde durduğu bir öteki husus da kelam konusu platformların otonomi düzeylerinin son derece yüksek olması.
Daha net bir sözle; gerek ALBATROS gerek MİR İDA, kendisine verilen vazifesi muvaffakiyetle tamamlamak için işbirliği yaparak misyonları ‘ortak akılla’ bölüşebiliyorlar. Birbirleriyle ve merkezle daima bağlantı halinde olan platformlar, karşılarına bir pürüz çıksa dahi etrafında dolanıp onu aştıktan sonra da doğruca gayelerine yöneliyor. Ya da vazife sırasında merkez bağlantı kopsa bile kendisine verilen misyonu tamamlamak için otonom sürüş ve yapay zeka kabiliyetlerini kullanıp muvaffakiyete ulaşabiliyor.
MAVİ VATAN’IN HER YERİNDE KESİNTİSİZ İLETİŞİM
Çiğdem Şen Özer, MİR İDA’da ASELSAN imzalı son derece yüksek teknoloji eserler olduğundan bahsediyor. Platform üzerindeki KIRLANGIÇ isimli kamera da bunlardan biri. Yüksek çözünürlüklü imaj alabilen kamera, İDA’nın çevresel farkındalığını en üst seviyeye çıkarıyor.
Özer, ASELSAN imzalı eserleri anlatırken platformun bağlantı yetenekleri için de başka bir parantez açıyor. Günümüzde savunma sanayii eserlerinin elektronik karıştırma olan ortamlarda çalışabilmesi çok bedelli. MİR İDA’nın bu bahiste da epey donanımlı olduğunu söylüyor:
”Bunun yanında MİR İDA’nın üzerinde karıştırma altında yanlışsız Global Pozisyonlandırma Sistemi’nin sinyalini alabilmek için ASELSAN imzalı Karetta sistemi var.
MİR İDA tıpkı vakitte özgün bir haberleşme sistemine sahip ve epeyce farklı tiplerde haberleşme seçenekleri var. Uydu haberleşme ve istendiği takdirde 4G LTE üzerinden GSM şebekeleri vasıtasıyla haberleşme imkanına sahibiz. Mavi Vatan hudutları içerisinde rastgele bir bağlantı kesintisi yaşamadan vazife yapma kabiliyetimiz var.
MİR İDA, 800 mile kadar seyir siasına sahip. Şunu rahatlıkla söyleyebilirim ki hem ülkemiz hem de ASELSAN insansız araçlar geliştirme konusunda çok yeterli bir noktada. Yakaladığımız bu ivmeyi devam ettirerek, hoş iş birlikleriyle öncü ülkeler ortasında olacağımıza inanıyoruz.”
SİVİL TERSANELER DE ASKERİ ESERLERLE ÖNE ÇIKIYOR
MİR İDA platformu Yalova’daki Sefine Tersanesi’nde üretiliyor. Türkiye, Savunma Sanayii Lideri Prof. Dr. İsmail Demir’in koordinesinde sivil tersanelerde de askeri eserler üretilebilmesi konusunda epey değerli bir dönüşümden geçiyor. Bu yolla hem askeri tersanelerin yükü azalıyor ve eserlerin teslim mühleti kısalıyor hem de sivil tersaneler çok pahalı bir kabiliyeti kazanmış oluyor.
Mustafa Lutfi Civelek, SEFİNE Tersanesi Stratejik ve İnsansız Sistemler Yöneticisi. Deniz Kuvvetleri’nde çok uzun yıllar epey kritik projelerde vazife aldı.
“Denize destekli, stabil ve açık denizlerde vazife yapabilecek halde tasarlanan MİR İDA, deniz harbinin çok farklı tiplerinde kullanılmak üzere tasarlandı” diyerek platforma dair birtakım bilgiler vererek başlıyor Civelek. MİR İDA’nın su üstü harbi, su altı harbi, elektronik harp, mayın harbi ve asimetrik harp üzere alanlarda farklı misyon yükleriyle kullanılabilecek bir platform olduğunu söylüyor.
MİR İDA’YI BAŞKA İDA’LARDAN AYIRAN ÖZELLİKLERİ NELER?
Sefine Tersanesi tarafından tasarlanan MİR İDA’yı başkalarından farklı kılan özelliklerin ne olduğunu merak ediyoruz. Civelek şu tespitlerde bulunuyor:
“Bu alanda ülkemizde gerçekleşen çok değerli çalışmalar var. MİR İDA benzerlerinden farklılıklar taşıyor. Seyir siası, denize dayanıklılığı, stabilitesi, taşıyabileceği yararlı yüklerin hacmi ve gerçekleştirebileceği alternatifli deniz harbi nevileri bakımından başkalarından ayrılıyor. Üzerinde şimdilik bir ateş gücü yok. Fakat yakın vakitte sürprizlere hazır olmak gerek. Çok yüksek ateş gücü taşıyabilecek alternatif silah konfigürasyonları için tasarlandı bu platform. Ayrıyeten, MİR İDA’nın kardeşi diyebileceğimiz öteki platformun da üretimi devam ediyor. O da MİR İDA üzere farklı su üstü / su altı harbi silah ve sistemlerini taşıyabilecek, deniz harbinin hem su altı hem su üstü alanında kritik misyonlar üstlenebilecek.”
YERLİLİK ORANI ÇOK ÜST SEVİYEDE
Mustafa Civelek, MİR İDA’nın kardeşiyle ilgili bir parantez açıyor ve birinci kere Türkiye’nin bir İDA ile NATO tatbikatına katılacağından bahsediyor. Eylül 2022’de Portekiz’de gerçekleşecek tatbikatta farklı NATO Ülkelerinin 30’a yakın yüzen ve uçan insansız aracı burada uzunluk gösterecek. Tatbikatta ayrıyeten beşerli deniz kuvvetleri de olacak ve tüm ögeler ortak bir faaliyette bulunacak. Türkiye’nin burada bayrak göstermesi son derece değerli.
Civelek, buradaki misyonları muvaffakiyetle tamamlayacaklarını, bilhassa NATO ülkeleri ortasında bilinen bir platform haline geleceklerini belirtiyor. Bu durumun bir yandan da önemli bir halde ihracat fırsatlarını beraberinde getirebileceğinden bahsediyor.
İHRACAT İHTİMALİ ÇOK YÜKSEK
Civelek, birden çok ülkenin hem MİR İDA hem de yakın gelecekte suya inecek öbür platformla önemli halde ilgilendiğini anlatıp, kelamlarını şöyle tamamlıyor:
“MİR İDA ve programın öteki eserleri, SİHA’larla, İHA’larla ve insansız su altı araçlarıyla birlikte çalışabilecek ve haberleşebilecek formda üretildi. Bu üzere yeni jenerasyon yaklaşımların deniz kuvvetlerinin operasyonel yüklerini çok hafifletebileceğini, haliyle işletme maliyetlerinin de düşeceğini kıymetlendiriyor. İDA’lar çok daha uzun vadeli istihbarat-keşif-gözetleme harekatlarını destekleyebilecek. Beşerli su üstü ve su altı platformlarının ateş gücü gerektiren harekatlarında da faal dayanak sağlayacak. Bu nedenle kelam konusu platformların ihracat ihtimali çok yüksek. Halihazırda çok kıymetli ülkelerle bu hususta birlikte çalışıyoruz ve yakın gelecekte ülkemize müjdeli haberler vereceğimize gönülden inanıyoruz.”