Edebiyatseverler Hollandalı müellif Herman Koch ile büyük tanışmasını 2012’de dünya çapında çok satan kitabı ‘Akşam Yemeği’ ile yaptı… Gösterişli bir restoranda argo bir eşleşmeye dönüşen yemek hakkındaki bu roman kötülük ve acımasızlık enstrümanlarını kullanarak burjuva ömrüne bir ayna tutuyordu.
Koch’un son romanı ‘Hendek’ de muharrire hayranlığınızı katlayacak türden…
Anlatıcı Robert Walter, Amsterdam belediye lideridir. En başta hayatıyla ilgili her şey gerçek ve tertipli görünüyor. Evliliğinde memnun. Hoş ve akıllı bir genç kızı var. Profesyonel hayatında başarılı… Güçlü ve ünlülerle dolu bir hayat… Kimler yok ki, Bill Clinton, François Hollande… Daima bir aktiviteye katılmak zorunda olduğu için homurdansa da sıkıştığında eşi Slyvia’dan yardım istiyor… Güya onun gözleriyle buluşursa tüm bu beşerlerle daha kolay baş edebileceğini düşünüyor.
Sylvia hakkında gizemli bir durum kelam konusu. Nereli olduğunu ve gerçek ismini söylemiyor. Hakkında yerli yersiz hem olumlu hem de olumsuz önyargıların olduğu bir ülke olduğunu öğreniyoruz. Bir de Sylvia’nın resmiyetle ilgili her şeyden nefret ettiğini…
Robert’ın başarısı ise eski siyasetçilerin hilesinde yatıyor; insanlara duymak istediklerini söylemek! Lakin burada bir not: Onu seviyorsunuz…
Her şey bir anda değişiveriyor…
Robert, geç kalmış bir yılbaşı resepsiyonunda Sylvia ile belediye encümeni Maarten van Hoogstraten’i koridorda konuşurken görüyor… Sylvia bira şişesini kaldırıp Maarten’inkine tokuşturuyor ve başını geriye atarak gülüyor… Bir anlığına Sylvia’nın eli adamın dirseğine dayanıyor.
İşte yılan cennete girmiştir artık…
Robert’in hayal gücünün muhtaçlık duyduğu ikaz tam olarak budur.
Şüphe dünyasının kapıları açılır…
Slyvia ve belediye encümeninin bir münasebeti mi var?
Kocasını aldatan bir bayan nasıl bakar? Sylvia cürmünü bilen biri üzere mi bakıyor? Yoksa kocasını oburuyla aldatmada bu kadar başarılı olduğu için gülerek mi bakıyor?
Âşık mı?
Bu pek mümkün görünmese de Robert hunharca zihinsel olarak bu olasılığın peşinden koşmaya başlıyor.
O sahneyi her saniye aklında canlandırıyor… Sylvia’nın her davranışına kendi uydurduğu kıssaları giydiriyor. Bayanı daima test ediyor. Bir vakitler istikrarlı ve başarılı biri olan Robert, dehşetlerinin ve kuşkularının esiri oluyor, kıskançlık ve paranoya içini kemirmeye başlıyor. Karısının kendisinden şüphelenmesin diye beş yıldızlı bir performans gösterdiğine inanıyor… Bazen ‘yok canım, olmaz o denli şey’e kendini ikna etse de karanlığa düşmekten kaçamıyor.
Yaşlanan ebeveynlerinin ‘bu son yazımız, sonra hayatımıza nokta koyacağız’ kararları, geçmişinden bir skandal… Aslında paranoyası tahminen de Robert’ı daha büyük acılardan uzaklaştıran bir araca dönüşüyor.
Bu ortada muharrir, kahramanı Robert’a “Bu adam bir bankada veznedar yahut bir süpermarketin yönetici olsaydı tek bir bayan dönüp de ona bakar mıydı” dedirterek eski Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande’ın dahi dedikodusunu yaptırıyor…
Koch, bu romanda da görünüşte uygar olan bir toplumun altındaki fay çizgilerini bir kere daha gösteriyor okuruna.
Bu roman, kıskançlığın sıkı bir alakaya neler yapabileceğini anlatırken, şaşırma garantisi de veriyor…
Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkan, çevirisini Lale Şimşek Çalışkan’ın yaptığı ‘Hendek’i kesinlikle okuyun, hatta okumadıysanız Koch’un dünyasına ‘Akşam Yemeği’yle girin derim. Âlâ pazarlar…